Erkekler tarafından başlatılan savaşlar, büyük oranda erkekler tarafından işlenen toplumsal suistimaller ve ezici bir şekilde erkekler tarafından işlenen suçları gözlemlediğimde bir üzüntü duyuyorum. Bu gözlemler sadece tesadüfi değil, ancak liderlik ve toplumsal normlardaki derin bir dengesizliği ve bunun geniş kapsamlı  sonuçlarını yansıtıyor.

Benim için Kadınlar Günü’nün özü, çeşitli liderlik yelpazesine olan acil ihtiyacın vurgulandığı bir anımsatıcıdır. Kadınlar bu diyalogda sadece katılımcı değil, çözümün temel bir parçasıdır. Benzersiz bakış açıları, empatileri ve dirençleri, zamanımızın karmaşık zorluklarıyla başa çıkmada vazgeçilmezdir. Ancak potansiyelleri, modası geçmiş stereotipler ve cinsiyet rolleri tarafından ciddi şekilde kullanılmamakta, engellenmektedir.

Çocuklarımızı yetiştirme şeklimizi yeniden düşünmek zorundayız. Erkek çocuklar, geçmişin tipik savaşçılarına dönüştürülmemeli, ancak barış, uyum ve özellikle kadınlara karşı saygı liderleri olarak yetiştirilmelidir. Benzer şekilde, kız çocukları pasif rolleri benimsemeye zorlanmamalı, her açıdan eşit olarak ayakta durmaya, konuşmaya ve hareket etmeye cesaretlendirilmelidir.

Kadınlar Günü sadece bir kutlama değil, aynı zamanda iç gözlem ve eylem çağrısıdır. Statükoyu sorgulamak, cinsiyetin bir kişinin değerini veya potansiyelini belirlemediği bir dünya hayal etmek için bizi çağırır. Bu gün, eşitlik için besleyici bir ortamı teşvik etmeye, her çocuğun geleneksel cinsiyet rollerinin kısıtlamalarından daha fazlasını hayal edebileceği bir ortamı yeniden oluşturmaya bizi davet eder.

Gelecek nesillere aşılayacağımız değerler, verdiğimiz örnekler ve yükselttiğimiz sesler aracılıyla bu günün daha adil bir topluma giden bir yolun başlangıcı olmasına izin verelim.

Birlikte, algıları yeniden şekillendirebilir, adaletsizliklere meydan okuyabilir ve Kadınlar Günü’nün sadece bir kutlama değil, gerçekleştirilmiş cinsiyet eşitliğinin bir belgesi olduğu bir gelecek için yol açabiliriz.

Buradaki sorun; kadın liderlerin, girişimcilerin, inovatörlerin başarısını yeterince dile getirmemekten kaynaklanıyor. Onları tanımıyoruz çünkü erkek egemenliğinin hüküm sürdüğü sektörlerde, alanlarda ve platformlarda bu konuda olması gereken değişim sağlanmış değil. Bugün hala birçok platformda ve toplantıda sadece erkeklerin sesini duyuyoruz. Ancak bu durum, o platformlarda veya toplantılarda kadınların söyleyecek bir şeyi olmamasından değil, çoğunlukla onlara bu platformlarda yer verilmemesinden kaynaklanıyor.

Kısa bir süre önce McKinsey web sitesinde “Kadın inovatörler nerede? İşte bir başlangıç” başlığını taşıyan bir makale* okudum. Makale bu konuya dikkat çekmek için örneğin, “En İnovatif 100 Lider” gibi iş dünyasının “en” listelerinde neden kadınların yer almadığı veya çok az sayılarla temsil edildikleri sorusundan yola çıkıyor. Yaptığı online araştırma, günümüzdekiler değil geçmişte dünyada fark yaratmış kadınları sununca günümüzdeki kadın inovatörleri bulmak için kendi online bir araştırmasını başlatıyor. Bu araştırmasının sonunda dünyanın birçok bölgesinde, birçok farklı kültürden, farklı uzmanlıklarda ve iş alanlarında önemli işler başaran kadın inovatörleri ve etkileyici çalışmalarını tanıtan bir liste oluşturmaya başlıyor. Çeşitliliğin hayli yüksek olduğu bu listede yer alan kadın inovatörlerin bir kısmı halihazırda iş dünyasına önemli katkılarda bulunmuş isimler, bir kısmı sundukları yeniliklerin ve katkıların anlaşılmasını ve tanınmasını beklemek zorunda, toplumsal çapta değişiklik yaratmak isteyenler içinse biraz zaman alacak bir süreç olduğu ifade ediliyor.

Kadın-erkek arasında eşitsizlik olduğunu görmek beni son derece rahatsız ediyor. Bu adaletsizliği değiştirmek zorundayız. Artık zamanı geldi. Kadın-erkek eşitliği ve çeşitlilik hayata zenginlik ve değer katar. Bunlar sadece sosyal sorumluluk projeleri olarak görülmemelidir, hepimiz için daha iyi bir dünya inşa etmenin öncelikli şartlarından biridir. Çeşitliliğin olmadığı, kadınların eşit şartlar altında bulunmadığı hiçbir platform, hiçbir yer yeterince iyi, yeterince faydalı, yeterince başarılı değildir. Bu konuda gerekli önemi göstermeyen, kadın-erkek eşitliğini ve çeşitliliği yansıtmayan platformlarda sessiz kalmamalıyız. Ben de işte bu nedenle çeşitliliğin ve kadın-erkek dengesinin öneminin farkında olan platformlarda yer almayı tercih ediyorum. Çünkü bu toplantılarda ve platformlarda konuşulanların ancak o ortamda eşitlik ve çeşitlilik iklimi varsa gerçekten anlam taşıdığını düşünüyorum.

*Laura Furstenthal, Katie Lelarge, Tiffany Qiang ve Mateusz Trzaska, “Where are all the women innovators? Here’s a start”, McKinsey, https://mck.co/3wiBDl3 (19.05.2021)

Blogumda geçen seneki 8 Mart nedeniyle kaleme aldığım yazıda, bugün artık kadınların toplum içerisindeki rollerinin daha karmaşık ve yoğun olduğuna değinmiştim. Ve bunun yarattığı baskıya rağmen sorumluluklarını yüksek başarıyla yerine getiren kadınları takdir etmenin ötesinde bu sorumluluklara ortak olmanın önemini vurgulamıştım: https://gelis.org/tr/2020/03/06/cesitlilik-en-buyuk-gucumuz-dunya-kadinlar-gunu-kutlu-olsun/

Kadın ve erkek doğuştan itibaren ve doğal olarak eşitler. Fakat yaşadığımız dünyada bu eşitlikten hala uzağız, o yüzden kadınları yükseltmek, kabiliyetlerini ve düşüncelerini bir değer olarak görmek bizim elimizde. Bunun için kendimize ve dış dünyaya söz vermemiz, bu sözlerin de takipçisi olmamız önemli. Benim bireysel olarak taahhüdüm gerek şirket içinde gerekse şirket dışında olsun, kadınların konumunun güçlendirilmesi konusundaki elçilik rolümü yeni bir seviyeye getireceğim ve bunu yılda 1 kez yapmayacağım. Bu tarihten itibaren tüm kritik yönetim toplantılarında kadın çalışma arkadaşlarımızın hepimiz için değer üretecek ve farklılık yaratacak görüşlerini ve yaklaşımlarını duymaya ve uygulama noktasına getirmeye özen göstereceğim.

8 Mart Dünya Kadınlar Günü kutlu olsun.

Fakat bugün sizlerle konunun bir başka yönünü konuşmak istiyorum. Bugün artık kadınların toplum içerisindeki rolleri artık eskisine göre daha karmaşık ve yoğun. Çoğu kadın, doğumun ardından annelik rolü de üstlenirken, profesyonel hayatlarındaki kariyer yolculuklarını ve iş sorumluluklarını da önceki dönemde olduğu gibi devam ettirmeleri bekleniyor. Bunun inanılmaz bir baskı olduğunu itiraf etmeliyim. Bu ağır yüklere rağmen, sorumluluklarını dengeleyip ikisini bir arada götüren kadınları canı gönülden takdir ediyorum.

Fakat takdirin ötesinde; bu sorumluluğa ortak olmak, kadınların üzerine bir anda yüklenen bu ikincil zorunlulukların ağırlığını azaltmak için neler yapıyoruz? Çünkü düzenleri bir anda değişen kadınlar, bu sefer annelik ve kariyer arasında bir tercih yapmaları gerektiğine kendilerini inandırabiliyor; “bir tanesinden vazgeçmem gerekir mi” sorusuna yanıt aramaya başlıyor.

Bu nedenle, ortaya koydukları değer ve yaratıcı emekleri için kadınlara teşekkür etmenin yanında sorumluluklarını, önceliklerini ve üzerlerinde oluşan baskıyı anlayabiliyor muyuz ve bunu hafifletmek için hangi adımları atabiliriz; bu konuları daha fazla konuşmalıyız. Ve bunu yılın sadece belli bir bölümünde yapmak yerine sürdürülebilir, kurumsal bir çerçeve oluşturarak ve bu doğrultuda eyleme geçerek bu konuda mesafe kat edebilmeliyiz.

Biz Siemens’te gerçek anlamda fırsat eşitliğinden bahsedebilmemiz için kadın çalışanlara daha fazla imkân sağlanması gerektiğini savunuyoruz. Yeni anne olmuş çalışanlarımızın yasal haklarının yanı sıra birtakım özel uygulamalarla bu konuda elimizden gelen desteği sunmaya gayret ediyoruz. İşe dönüş süreci sancılı olabiliyor, yeni annelere bu süreçte destek olmak için adaptasyon ve ebeveynlik eğitimleri düzenliyoruz. Bu eğitimler ebeveynliğin ilk dönemine mahsus değil, sonraki dönemlerde de farklı kapsamlarda devam ediyor. Bunun yanı sıra ilkokul öncesi dönem için sunduğumuz kreş yardımı desteğiyle anneler üzerindeki maddi ve manevi sorumluluğa ortak olmayı önemsiyoruz. Ve bunları çeşitlilik ilkelerimiz ve anlayışımız doğrultusunda hayata geçiriyoruz.

Çeşitlilik bizim için yeni bir kavram veya akım değil, geçmişten bugüne şirket kültürümüzün en önemli değerlerinden birini temsil ediyor. Farklı bakış açılarını, düşünce yapılarını ve kültürel değerleri eşitlik, gelişim ve başarının anahtarı olarak görüyoruz. O nedenle kadın/erkek ayrımı olmadan tüm çalışanlarımız için iş hayatında cinsiyet eşitliği ve çeşitlilik konularında eğitimler düzenliyoruz.

Ayrıca bugün dünyada gerek bölgesel gerek global çapta yaşanan birçok soruna baktığımızda, kadınların olaylara ve sorunlara farklı bakış açılarından ve değerlendirmelerinden de faydalanmamız gerektiğine inanıyorum. Kadınların ve erkeklerin birlikte düşünerek, birlikte politika üreterek ve birlikte çalışarak şu ankinden daha verimli ve işe yarar çözümler ortaya koyabileceğine, bugüne kıyasla daha barış dolu ve iyimser bir gelecek inşa edebileceğimize inanıyorum. Erkeklerin, gerek toplumsal şiddetin her kademesinde (savaştan aile içi şiddete kadar) gerekse diğer anlaşmazlık türlerinde sorumluluklarının maalesef çok yüksek olduğunu gözlemleyebiliyoruz. Bu nedenle kadınlar ve erkekler arasındaki yapıcı iş birliğine daha çok ve acilen ihtiyacımız var.

Umutlu olmamın sebeplerinden biri, özellikle sosyal medyada gördüğüm girişimler. Örneğin “The future is female” (Gelecek kadındır) son yıllarda en popüler sloganlardan biri haline geldi. Sosyal medyada, moda ve müzik sektörlerinde kendine sıkça yer buluyor. Kimileri bunu eşitlik karşıtı bulup eleştiriyor. Ancak dünyanın hemen hemen her yerinde kadınların maruz kaldığı haksızlıklar, fırsat eşitliğinin güçlü bir şekilde desteklenmesi gerektiğini gösteriyor.

Kadınlar hem sosyal yaşamda hem de iş dünyasında çok önemli rolleri ve birçok sorumluluğu bir arada üstlenmek zorunda kalıyor. Bu sorumluluklarının üstüne bir de toplumsal engellerle, yargılarla, tabularla mücadele etmek zorunda olmaları hiç adil değil. Eşitlik her şeyden önce doğal bir hak. Bu nedenle Siemens Türkiye’de göreve başladığım ilk günlerden bu yana şirketimizde çeşitliliğin ve fırsat eşitliğinin geliştirilmesi üzerinde ısrarla duruyorum. Sizlere bu noktada Gebze kampüsümüzde bulunan, ressam Javed Mulani imzalı “Çeşitlilik” tablosunun hikayesinden söz etmek isterim.

Rivayet odur ki; Nazım Hikmet ve Abidin Dino 1961 yılında, Paris’teyken bir yandan otel odalarının penceresinden Seine Nehri’ni izler, bir yandan da kendi sanatlarını icra ederler. Nazım Hikmet’in gözü o esnada tablosuyla uğraşan Abidin Dino’ya takılır. Ve sanatına hayranlıkla, kendisine hitaben şu dizeleri kaleme alır;“Sen mutluluğun resmini yapabilir misin Abidin? İşin kolayına kaçmadan ama…”

Mulani’yi 2000’li yıllarda Siemens Hindistan CFO’su olarak görev yaparken tanıdım. Türkiye’ye geldikten sonra kendisini İstanbul’a davet ettim. Nazım Hikmet’in Abidin Dino’ya yönelttiği sorudan esinlenerek, kendisine bizim için “çeşitliliğin tablosunu yapıp yapamayacağını” sordum.

Ve her rengi, her konturu, her detayıyla çeşitliliği yücelten bir eser ortaya çıktı. Bu tabloya ne zaman baksam, 10 tane eli olan, her biriyle farklı sorumluluklar taşıyan ana figür beni çok etkiliyor. Müthiş bir güç, müthiş bir direnç, müthiş bir azim… Mulani de bu figür hakkında, “Kadınların bugünün ve yarının en baskın güçlerinden biri olduğunu düşünüyorum” demişti. Buna kesinlikle katılıyorum. Özellikle de iş dünyasında kadınların sorun çözme yeteneğine, gücüne, azmine çok ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum. Bu düşüncemi destekleyen pek çok veri de var ama bunlar başka bir yazının konusu olsun.

“The future is female” sloganına geri dönecek olursak… Evet, bugüne kadar erkek egemenliğinin ağırlıkta olduğu bir düzende yaşadık ve tüm dünyada sonuçlar pek de iç açıcı görünmüyor. Artık kadın ve erkeğin sadece hukuken değil, fiilen de eşit haklara sahip olduğu, kadınların da erkeklerle birlikte şekillendirdiği bir geleceği birlikte kurmanın zamanı gelmedi mi?

Dünyada da ülkemizde de engellilerin karşılaştığı sorunların çoğu ortak ve bunların başında istihdam sorunu geliyor. Çalışmak, her şeyden önce bir insan hakkıdır. Toplumun tüm bireyleri için önemli olan çalışma hakkı, engelli bireylerin topluma karışmalarında da kilit bir rol oynadığı için bilhassa üstünde durulması gereken bir konu. Buradaki diğer bir boyut ise ülkemizin, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine yalnızca üretim veya ihracat yatırımlarıyla değil, insan odaklı yaklaşımlarla ulaşabileceği gerçeğidir. Sürdürülebilir kalkınma ve engelsiz bir yaşam için önce insana yatırım yapmalıyız. Bu konuda tüm iş dünyasına sorumluluk düşüyor.

Engelli istihdamı sadece engelli bireyler ve ülkenin sürdürülebilir kalkınma hedefleri için değil şirketler için de çok önemli. Bir şirketi güçlendiren en önemli değerlerden biri çeşitliliktir. Siemens’te çeşitliliği temel ilkelerimizden biri olarak benimsiyoruz ve şirketlerin çeşitliliğin getireceği farklı bakış açılarıyla zenginleşebileceğini düşünüyoruz. Bu yaklaşımla işe alımlarımızda engelli bireylere pozitif pozitif ayrımcılık uyguluyoruz. Benzer yaklaşımın yaygınlaşması, Türkiye’deki engelli istihdamına önemli katkılar sağlayabilir. Ancak bu konuda önümüzde hala önemli bir yol var. Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı’nın Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan rapora göre, Mayıs 2018 itibariyle “Çalıştırmakla Yükümlü Olunan Engelli Birey Sayısı” kamuda 15 bin 241, özel sektörde ise 106 bin 481 iken, “Çalışan Engelli Birey Sayısı” kamuda 12 bin 515, özel sektörde ise 98 bin 948 oldu. Bu verilere göre, özel sektörde hala açık olduğu ortada. Bunun pek çok nedeni olabilir. Örneğin, uygun pozisyonların bulunmaması veya aranan nitelikleri sağlayan yetişmiş engelli iş gücünün olmaması gibi. Ancak bu durumu değiştirmek mümkün; iş dünyası olarak, özellikle eğitim projeleriyle işin niteliklerine uygun engelli iş gücü yetiştirip bu açığı kapatabiliriz.

İşte bu hedefle, kısa bir süre önce Siemens Türkiye’de Dijital Dönüşüm Kampı’nı hayata geçirdik. Kampımızla şirketimizin topluma katkı sunma, çeşitlilik ve dijitalizasyon odaklarını bir araya getiriyoruz. Üniversite mezunu engelli gençleri hedefleyen projemizde katılımcılar, üç ay boyunca dijitalizasyon ve yazılım odaklı eğitimlerin ardından sınavlara girerek “Siemens Dijital Sertifika”larını alacaklar. Daha sonra, kendi alanlarında iş deneyimi elde etmek üzere Siemens Türkiye bünyesinde çeşitli görevler üstlenme fırsatı yakalayacaklar. İlk dönemi 26 Kasım’da başlayan projemizin, yeni dijital dünya konusunda yetkin olan engelli gençler yetiştireceğine ve ülkemizde engelli istihdamına katkı sunacağına inanıyorum.

Siemens Dijital Dönüşüm Kampı gibi hem engelli bireyler hem de iş dünyası açısından önemli kazanımlar sağlayacak benzer uygulamaların artmasını umuyorum. Unutmayalım; engelli bireylerin iş dünyasında karşı karşıya oldukları sorunlar yalnızca onların değil, tüm iş dünyasının sorunudur. Bu sorunları hep birlikte ortadan kaldırmak dileğiyle…

Geçtiğimiz yıl bu konuyla ilgili ne yazmış olduğuma bakarken üzülerek gördüm ki o gün dile getirdiğim en önemli sorunlar artarak devam etmiş. Özellikle ‘kadına şiddet’ konusunda toplumda yükselen bir bilinç olmasına karşın daha kat etmemiz gereken çok mesafe var. Bugün 70 milyonu aşan nüfusumuzun yarısını kadınlar oluşturuyor. Doğal olarak bir toplumun yalnızca bir yarısını kalkındırıp diğer yarısını ihmal ederek ilerlemesi mümkün değil. Hele ki o diğer yarımız geleceğimiz olan çocuklarımızın yetişmesinde en önemli paydaşı oluşturuyorsa sözünü ettiğimiz bu ilerleme çok daha zorlaşıyor. Bu noktada gerçekten değer ve fayda yaratacak adımlar atmamız gerek. Ve bunu hem kişiler hem de kurumlar olarak gerçekleştirmemiz gerekiyor.

Şirket olarak sürdürülebilirlik konusu bizi biz yapan bileşenlerden biri. Tüm kurumsal ilkelerimiz ve operasyonlarımızda farklı kültürlerin ve düşünce biçimlerinin yarattığı düşüncelerden beslenmeyi çok önemsiyoruz. Bugün artık, biraz da iletişim olanaklarının olağanüstü artmasına paralel olarak, çözmemiz gereken daha yoğun problemlerle karşı karşıyayız. Bunlardan kadınlarla ilgili bir diğer başlık, kadının iş dünyasındaki yerini daha da genişletmek ve güçlendirmek. Biz Siemens olarak,amaçlarından biri de bu olan ‘Çeşitlilik Konseyi’ni hayata geçirmiş olmaktan mutluyuz. Ayrıca Türkiye’de “Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle İlgili İşyeri Politikaları Geliştirme ve Uygulama Rehberi” girişimini ilk imzalayan şirketlerden biri olduk. Bu yeterli mi? Elbette hayır. Fakat biz bu konuyla ilgili her türlü girişimi önemsiyoruz ve bu alanda fayda yaratmak için çalışmaya devam edeceğiz.

Bu yıl 8 Mart’ta bizler için oldukça anlamlı bir duyuru yapmak istedik. Bir teknoloji ve mühendislik şirketi olarak kadın mühendislerin sayısının artmasını çok önemsiyoruz. Bu amaçla, daha önce çeşitli projelerde işbirliği yaptığımız Türk Eğitim Vakfı (TEV) ile bir burs programına imza atıyoruz. Bu program çerçevesinde mühendislik lisans ya da yüksek lisans öğrencisi genç kızlarımızın 1 yıllık eğitim masrafını karşılamak üzere bağışta bulunuyoruz. Başarının desteklenmesi gerekiyor, biz de başarılı kadın mühendisleri destekleyerek sayılarının artmasına katkıda bulunmaya kararlıyız.

Kadın emeğini, kadın özgürlüğünü ve kadınların yaşama kattığı değerleri kutladığımız Dünya Kadınlar Günü’nü, toplumumuza katkıda bulunacak böyle bir duyuruyla idrak etmek bizi memnun ediyor. 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kutlu olsun.

AÇEV, geçtiğimiz yaz gerçekleştirdiği bir pilot proje ile Suriyeli mülteci çocuklar için yoğun bir okul öncesi programı başarıyla tamamlamış oldu. Siemens Türkiye olarak böyle kıymetli bir projeye destek vermekten gurur duyuyoruz. Programın tamamlanmasından sonra gerçekleştirilen kapsamlı değerlendirmeler, programa katılan çocukların kaydadeğer gelişmeler gösterdiğini ortaya koydu, ki bu çocukların bazıları ailelerinin Suriye’deki evini hiç görmemiş olanlardan oluşuyor. AÇEV’in programına katılan bu çocuklar şimdi normal okul hayatlarına çok daha hazır durumdalar.

Bu proje mülteci çocuklar için daha ileri eğitim programları geliştirilmesi yolunda başarılı bir örnek oluşturdu. Bu video da bunu gösteriyor!

Engelli bireylerin hayatın içinde yer alabilmesi, topluma katkı sağlayabilmesi, fırsat eşitliğinden yararlanabilmesi için, resmi kurumlar ve sivil toplum kuruluşlarının yanı sıra bizlere de görev düşüyor. Siemens Türkiye olarak biz de, sürdürülebilirlik anlayışımız çerçevesinde, bu konuya sadece bir gün değil, her zaman odaklanmamız gerektiğini düşünüyor, bu ve benzeri toplumsal konulara gereken önemi vermeye devam edeceğimizin özellikle altını çiziyoruz.

Dünya Engelliler Günü’nde hepimiz için engelsiz bir dünya dilerim.

Birleşmiş Milletler verilerine göre dünyada yaklaşık 500 milyon engelli bulunuyor. Türkiye İstatistik Kurumu ise Türkiye nüfusunun yüzde 12,29’unun engelli olduğunu belirtiyor. Doğumsal ya da sonradan oluşan engeller, bireylerin hayatını kuşkusuz etkiliyor. Ancak bu bireylerin toplumsal yaşama katılımını teşvik etmek, hepimizin sorumluluğu. Çünkü yürekten inanıyorum ki her birey, kendi becerileri doğrultusunda bir fark yaratabilir ve bu farklılıklar yeni çözümler, yeni bakış açıları olarak hem bireylere hem de toplumlara değer kazandırır.

Bu vesileyle, bu anlamdaki sorumluluğumuzu bir kez daha hatırlatmak istiyor, Siemens bünyesinde çalışan tüm engelli arkadaşlarımıza da şirketimize sağladıkları değerli katkılar için teşekkür ediyorum.