Okuduğumda çok etkilenmiştim… Tarihçilerin aktardıklarına göre, antik Roma’da savaş kazanan generaller Roma sokaklarında gerçekleştirdikleri zafer yürüyüşünde, corona civica adı verilen ve genellikle meşe yapraklarından yapılmış bir taç takarlarmış. Zaman içinde bu tacı takmak imparatorlara özgü bir ayrıcalık haline gelmiş. Ünlü Roma İmparatoru Jül Sezar’ın başındaki tacın da bir corona civica olduğunu bu vesileyle öğrendim. Törenlerde, zafer kazanmış mağrur generalin başının üstünde bu tacı tutan kölelerin bir diğer görevi de generalin kulağına sürekli “memento mori” sözünü fısıldamakmış. Muhtemelen aynı sözler, geleceğin Roma İmparatoru’nun, mağrur ve muzaffer Romalı komutan Sezar’ın da kulağına fısıldanmıştır.

Nice başarılara, fetihlere, reformlara imza atan Sezar, bu süreçte ölümünü ne sıklıkla hatırladı bilinmez… Sınırlarını genişlettiği Roma Cumhuriyeti onun ölümüyle birlikte İmparatorluk olarak anılır oldu; büyümeye, genişlemeye devam etti. Bugün ise Roma İmparatorluğu’nun üç kıtaya yayılmış anısı ve kalıntıları arasında geziyoruz.

İş hayatında da benzer nice örnek görmek mümkün. Ufak bir yatırımla hayat bulan girişimlerin, doğru zamanlama ve akıllı stratejilerle büyüdüğü, hatta ‘devleştiği’ örnekler giderek artıyor. Bu başarıda haklı payı olan kişi ve kişiler de, mağrur birer Romalı general edasıyla iş dünyasında boy gösteriyor. Onca alkışın ve övgünün içinde gücün, kudretin ilelebet süreceğine dair bir yanılsamaya düşmek zor değil. Onlara “Ölümü hatırla” sözlerini fısıldayan kimse de yok…

Oysa ölümü hatırlamak günü yaşamaya engel değil. Bilakis, gücün, konumun ve herşeyin geçici olduğunu hatırlatır bizlere. Yaşam boyu öğretici ve yol gösterici olması dileğiyle: “Memento mori!”

Çekiçli hikâye
Adamın biri duvara bir resim asmak istiyordu. Çivisi vardı ancak çekici yoktu. Ama komşusunun bir çekici vardı. Adamımız bu yüzden komşusuna gidip çekici ödünç istemeye karar verdi. Karar vermesine verdi fakat şüpheye de düştü: Ya komşusu çekici vermek istemezse? Komşu, daha dün şöyle üstünkörü selam vermemiş miydi kendisine? Belki acelesi vardı, belki de yoktu da acelesi varmış gibi yaptı. Ya da belki de kendisine karşı olumsuz duygular besliyordu. İyi ama neden? Ona hiçbir şey yapmamıştı ki! Kuruntular içerisindeydi. Başkası kendisinden böyle bir şey istese hemen verirdi. Peki, komşusu neden böyle yapmıyordu? İnsan komşusunun bu kadar basit bir ricasını nasıl olur da geri çevirebilirdi? Evet evet, bunun gibi adamlar insana hayatı zehir eder. Ondan sonra da kalkar, ona muhtaç olduğunu zanneder! Artık sabrı gerçekten taşmıştı. Bir hışımla komşusuna gitti, kapıyı çaldı. Komşu kapıyı açtı ve daha günaydın demeye fırsat bulamadan adamımız bağırarak şöyle dedi: “Çekiç sende kalsın, görgüsüz, kaba adam!”